Walter Mischel, Marshmallow deneyi ile çocuklardaki otokontrol becerisini ölçüyor. Çocuklarda otokontrol becerisi ile tatmini geciktirmek mümkün mü?
Otokontrol, en genel tanımıyla kişinin kendi kendini kontrol edebilmesi yeteneğine dayanıyor. Psikolojideki tanımı ise, elbette daha geniş kapsamlarda bir fenomeni işaret ediyor. Bizler, otokontrol becerisini daha çok yetişkinler üzerinde konuşuyor ve tartışıyoruz. Ancak, çocuklarda otokontrol becerisi de psikolojide uzun senelerdir önemli çalışma ve tartışma alanlarından biridir. Bu noktada, Walter Mischel’in Marshmallow deneyi bir kilometre taşı olarak karşımıza çıkıyor.
Walter Mischel, kişilik teorisi ve sosyal psikoloji konusunda uzmanlaşmış bir psikologdur. Mischel, 1972’de Stanford Üniversitesi’nde profesör olarak eğitim verdiği dönemde marshmallow deneyini gerçekleştiriyor. Deneyde, öncelikle çocuklar tek başına bir odaya alınıyor. Deneyci tarafından, çocuklara bir şekerleme veriliyor. Çocuklara, eğer şekerlemeyi yemek için 15 dakika beklerlerse yemeleri için iki şekerleme daha verilecekleri söyleniyor. Ancak 15 dakika beklemeyenlere yalnızca tek şekerleme verileceği söyleniyor. Ardından, deneyci odadan ayrılıyor. Çocuklar tek yönlü bir aynadan izlenerek gözlemleniyor ve durum karşısındaki tutumları kaydediliyor. Çocukların bazıları, gözlemci odadan çıkar çıkmaz şekerlemeyi yerken bazıları ise sabırla bekleyebiliyor. Deneyde, bir çocuğun ne kadar uzun süre bekleyebildiğine odaklanılıyor. Böylelikle, çocukların tatmini erteleme becerisi ortaya çıkıyor. Yani Mischel’in deneyine göre, bir çocuk ne kadar uzun süre bekleyebilirse, tatmini erteleme yeteneği de o kadar büyük oluyor.
Mischel’in yapmış olduğu bu çalışma, uzun seneler boyunca akademideki otokontrol üzerine yapılan analizlere ciddi anlamda etki ediyor. Uzun seneler boyunca çocuklar üzerinde farklı zamanlarda da uygulanarak derin gözlemlere varılıyor. Farklı zaman dilimlerinde, farklı sosyo-ekonomik imkanlara sahip coğrafyalarda birçok etken çerçevesinde değerlendiriliyor. Öyle ki, Mischel’in kendi deneyine dair bilimsel analizleri de deneyden sonra son bulmuş değil. Deneyden uzun seneler sonra, deneye katılmış çocukların ilerleyen süreçlerde hayatlarındaki gelişimin analizini yapıyor.
Daha Uzun Süre Bekleyebilmiş Çocuklar İlerleyen Yaşlarda Nasıl Eğilimler Sergiliyor?
Mischel, marshmallow testinin analizlerini yapmış olduğu kitabı Mastering Self-Control adıyla 2014 yılında yayınlanıyor. Kitabında, deneye dahil olmuş çocukların 5 veya 6 yaşlarındaki test sonuçları ile sosyal becerileri ve daha sonraki yaşamdaki akademik performansları arasındaki ilişkiye odaklanıyor. Sonuçlar gösteriyor ki, iki şekerleme için daha uzun süre bekleyebilen çocukların daha iyi ve gelişmiş sosyal becerilere ve daha yüksek akademik performansa sahip olduğunu ifade ediyor. Marshmallow deneyi, çocuklarda olumlu sosyal becerilerin geliştirilmesinde etkili bir rol oynuyor. Bugünlerde, deney hala okul öncesi eğitimlerde uygulanıyor ve ortaya bazen çocukların sevimli baş etme stratejileri çıkıyor. Hep birlikte izleyelim.
Hazırlayan: Dilanur Akbaba
