Grup fikirlerine ne kadar uyum sağlıyoruz?
İnsanlar gün içerisinde kahvaltıda ne yiyeceğinden bir hafta sonra neler yapacağına kadar pek çok konuda karar verme sürecinden geçerler. Peki bu karar verme sürecinde insanlar sadece kendi fikirlerine mi önem verirler yoksa başka kişilerin fikirlerinden de etkilenirler mi? Bu sorunun cevabını bir sosyal psikolog olan Soloman Asch bir deney yaparak ortaya çıkarmaya çalışmıştır.
1956 yılında gerçekleştirilen bu deneye bir grup üniversite öğrencisi gönüllü olarak katılmıştır. Deneyin gerçekleştirildiği odaya bir öğrenci ve dört tane katılımcı gibi görünen deneyi yapanlarla birlikte çalışan kişiler alınmış ve bir masanın etrafına üniversite öğrencisi en sonda oturacak şekilde yerleştirilmiştir. Bu kişilere iki resim gösterilmiştir. Bu resimlerin ilkinde tek bir çubuk ve ikincisinde farklı boyutlarda üç çubuk vardır. Kişilerin görevi birinci resimdeki çubuğun ikinci resimde hangi çubuğa benzediğini bulmaktır. Deneyin başında katılımcı gibi görünen ama aslında deneyi yapanlara yardım eden kişiler sorulara doğru cevap verirler. Deneyin ilerleyen aşamalarında bu kişiler sorulara bilerek yanlış cevap vermeye başlarlar. Yanlış cevap vermelerinin sebebi katılımcının kararının grup davranışından etkilenip etkilenmeyeceğini görmektir.
Deneyin sonucunda, üniversite öğrencilerinin %32’si gruba uyma davranışı göstermiş ve yanlış cevap vermişlerdir. Üniversite öğrencilerinin yanlış cevap vermesinin sebebi soruyu cevaplamayacak bilgi birikimine ya da farkı ayırt edemeyecek zekaya sahip olmaları değildir. Sadece kitleye uyum isteği ile yanlış cevap vermişlerdir. Bu deney bize insanların kararlarının grup davranışlarından etkilendiğini göstermektedir.
Hazırlayan: Duha Damla Toprak
