Bu yer, tarihi baştan yazdıran bu keşif, gizemli havasıyla bizlere geçmişten bir kesit sunuyor ancak bu gördüğümüz şeylerin sırrını çözebilmiş değiliz.
Göbeklitepe’nin fark edilmesi aslında ta 1986 yılına kadar uzanıyor. Arazinin eski sahibi Mahmut Yıldız, 1986 yılında tarlayı sürerken buldukları iki tane eseri müzeye götürmüş ancak müze müdürünün bu eserlerin “kireç taşı” olduğunu söylemesi üzerine taşları müzenin bahçesinde bırakıp geri götürmemişler. Bu olaydan birkaç yıl sonra 1992’de Alman arkeolog Schmidt’in müzenin bahçesindeki eserleri görüp merak etmesiyle Göbeklitepe ortaya çıkmış.
Tarihin sıfır noktası diye bilinen Göbeklitepe, yerleşim ve tarım kavramlarından epey uzak olan avcı ve toplayıcı insan toplulukları zamanında inşa edilen ilk tapınak olma özelliğini taşımaktadır
Güneydoğu Anadolu’nun Germuş dağlarında yer alan, MÖ 9600 ile 8.200 yılları arasında Çanak Çömleksiz Neolitik çağda avcı-toplayıcılar tarafından inşa edilen Göbeklitepe, oval ve dikdörtgen megalitik bir yapıdır ve yüksek ihtimalle cenaze töreni niteliğindeki ritüellerle bağlantılı olarak kullanılıyordu (unesco). Mezopotamya ‘nın farklı bölgelerinde bulunan bu yapı, sosyal ağın da varlığını doğrulamış bulunmakta.
Çapları otuz metreyi bulan yaklaşık yirmi yuvarlak yapının ortasında “T” biçimli, kireçtaşından yapılmış beş metre yüksekliğinde bağımsız sütun vardır. Üzerinde mimari ve mühendislik teknolojisinin yeni düzeyleri olan, Mısır piramitlerinden ve İngiltere’deki Stonehenge’den 7.500 yıl önce var yapılan Göbeklitepe’nin nasıl inşa edildiği hâlâ bilinmemektedir. Uzman zanaatkârların varlığına ve muhtemelen insan toplumunun daha hiyerarşik biçimlerinin ortaya çıkışına tanıklık ettiklerine inanılıyor. Büyük bir kısmı hâlen ortaya çıkarılmamış olan Göbeklitepe, üzerindeki tarih öncesi yaşama dair elde edilen verileri gerçekten hazine değerindedir.
Görsel Kaynak – 2 : © DAI, Göbekli Tepe Project
Görsel Kaynak – 3 : © DAI, Göbekli Tepe Project
Hazırlayan: Semanur Doğru
