Tiyatronun Tarihi Serimiz zaman yolculuğuna devam ediyor! Bu içeriğimizde Antik Yunan ve Roma Dönemi tiyatrolarının devamında tiyatronun nasıl değiştiğini ve toplumdaki yerini sizlerle birlikte inceleyeceğiz.
1) Orta Çağ Dönemi Tiyatro
Orta Çağ döneminde Hristiyanlığın gelişiyle beraber tiyatrolar yasaklanmıştır. Din otoriteleri tiyatroyu Hristiyanlık dinine bir düşman olarak görmüş ve insanları ilahi dine yönelmeleri için tiyatrolar kiliselerin bünyesine alınmıştır. Dünyevi zevkleri uzaklaştırmak ve insanlara dini daha iyi anlatabilmek için, tiyatro sahnelerinde dini bölümler oyun haline getirilerek sahnelenmiştir. Oyuncular genellikle rahipler ve korodan oluşmuştur. Orta Çağ sonlarına kadar oyunların yer aldığı sahne kilise binasının içi olmuştur.
O dönemde halk arasında okur yazarlık neredeyse yoktu, bundan dolayı kiliseler İncil’den bölümleri oyunlaştırarak halkın daha iyi anlamasının yanı sıra, halk üzerindeki güçlerini de artırmışlardır. Ancak zamanla kiliseye olan güven azalmıştır. Laiklik düşüncesinin yayılmasıyla beraber insanlar kiliseyi sorgulamaya başlamış ve sonunda özgürleşmişlerdir. Fikirleri özgürleşen insanlar bireysel okumalara yönelmiş ve din dışında oyun yazımları da tekrar başlamıştır.
Bu dönemde tiyatronun öğretici özelliği devam etmiş, kilise içinde dini öğretiler oyunlarla verilirken daha sonra toplumsal konularda eğitici oyunlar da yazılmaya ve sahnelenmeye başlamıştır. Baskıcı dini yapı, Roma zamanından kalan şiddet ve vahşetle beraber kaldırılmış, Rönesansla beraber Antik Yunan Tiyatrosu’nun kuralları katı bir şekilde geri getirilmiş ve Klasik Dönemin temelleri atılmıştır.
2) Klasik Dönem Tiyatro
Dini yapıların baskısından kurtulan bu dönem, Antik Yunan Tiyatrosu’nun oyun özelliklerini geri getirmiştir. Trajedi ve komedi türlerinin kurallarının anlatıldığı Aristo’nun Poetika eserine sıkı sıkıya bağlı kalınmış ve oradaki kuralların dışına çıkılmamıştır. Tiyatro bu dönemde saray ve soyluların yakından ilgilendiği bir sanat olmuştur. Bundan dolayı sanatçılar korunmuş ve tiyatro için harcanan paraların miktarı da artmıştır. Ayrıca bu dönemdeki en başarılı tiyatro eserleri Fransız tiyatrosunda verilmiştir. Klasik dönem tiyatroda en çok ortaya çıkan üç ilke vardır, bunlar ahlaki açıdan eğitici olmak, sıkı biçim kurallarına uymak ve sade ve ince eserler vermektir. Bu kurallar uzun süre bakın kalmış ve kuralları esneten veya değişik şekillerde yazan tiyatro yazarları eleştiriler almışlardır.
Bu dönemdeki trajedilerde karakterin uzun konuşmaları, bir nevi kendi kendine konuşması, oyun genelinde de toplumun ahlakını korumak için savaşması göze çarpmaktadır. İç çatışmalara daha fazla yer verilmiş ve dış çatışmaların yerini almıştır. Komedi türündeki eserlerdeyse yine ahlaki sınırlar gözetilerek sahnede gösterilmemiş ve toplum ahlakını bozan kişiler komik durumlara düşürülerek cezalandırılmışlardır.
Saraya ve soylulara yakınlığı dolayısıyla halktan uzaklaşan tiyatro Fransız İhtilali’ne kadar kurallarla icra edilmiş ve bu şekilde devam etmiştir. Halkın özgürlük talep etmesiyle sosyal yapı gibi tiyatro da değişime uğramış ve yeni özellikler kazanmıştır.
Hazırlayan: Senanur Başaran
