Oyuncak seçerken de her seçimde olduğu gibi dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Eğer çocuklarımızın gelişimini desteklemek istiyorsak bu noktaları bilmemiz gerekir.
Oyuncaklar, çocukların deneyimlerinin birer parçasıdır ve öğrenimlerine yardımcı olur, onları desteklerler. Bu nedenle, çocukların her şeyle oynayabileceğini düşünmek tam olarak doğru değildir. Çocuklar, kendilerini, hayatı ve çevreyi oyun aracılığıyla tanır; oyun oynarken bilişsel, fiziksel, duygusal gelişim ve dil gelişimi açısından etkilenirler. Dolayısıyla, oyuncak seçiminde çocuğun gelişimini destekleyici ve öğretici tercihlere yer verilmelidir. Bu şekilde çocuklar eğlenirken öğrenebilirler.
Çocuk Gelişimine Göre Oyuncaklar Dört Gruba Ayrılır
1- Fiziksel ve Kas Gelişimine Yardımcı Oyuncaklar: Küpler, puzzle, kutular, plastik kürek, kova, çekiç vb.
2- Duyulara Yönelik Oyuncaklar: Suda oynanan oyuncaklar, oyun hamurları, boyama ve kumda kullanılan oyuncaklar.
3- Hayal Kurmaya ve Sosyal Gelişime Yardımcı Oyuncaklar: Bebekler, kıyafetler, mutfak araç gereçleri, araba, kamyon, kitap vb.
4- Yaratıcılığı Destekleyen Oyuncaklar: Boyama araç ve gereçleri, oyun hamurları, legolar, kitaplar vb.
Oyuncak Seçimi
0-6 Ay: 0-2 ay döneminde işitme duyusu görme duyusuna göre daha baskın olduğu için çocuklara hafif sesli oyuncaklar önerilir. Yatak başlarına asılabilen müzikli oyuncaklar, müzikli kitaplar ve çıngıraklar bebeklerin ilgisini çekebilecek örneklerdir. 0-2 aydan sonra ise görme duyusu gelişecektir ve parlak veya zıt renkli oyuncaklar ilgi çekici hale gelecektir.
7-12 ay: 6. Aydan itibaren hareketlenen bebekler 1 yaşına doğru yürümeye başlayabilirler. Bu yaş grubunda bebekler, tahta arabalar, vagonlar gibi tekerleği olan hareketli oyuncaklar ve suda oynanan oyuncaklar daha uygun olacaktır. Ayrıca kule yapmak için plastik veya ahşap küpler, küçük renkli toplar ve büyük parçalı puzzleler önerilir, bunlar aynı zamanda çocuğun dengesini de güçlendirecektir.
1 yaş üzeri: Bu yaştan itibaren çocukların gerçeklik algıları gelişmeye başlayacağı için onlara gerçeğe yakın hayvanlar, bebekler, taşıtlar, kaldırabilecekleri ve yuvarlayabilecekleri oyuncaklar seçmek iyi olacaktır.
2 yaş üzeri: Bu süreçte çocuklar daha fazla hareketlenmeye başlayacağı için fiziksel aktiviteleri deneyimlemeye daha istekli olacaklardır. Ayrıca motor gelişimleri nedeniyle yapbozlara da ilgi duyacaklardır. Çocuklara bu süreçte boylarına uygun, itebildikleri oyuncaklar, mobilyalar, takım çantaları, kumda ve suda oynanabilen oyuncaklar, boyama kitapları, boyalar ve 4-12 parçalı yapbozlar seçilebilir.
3-6 yaş: 12-20 parçalı yapbozlar, lego gibi birleştirilerek yapılan maketler, bir şeyler taşımaya yardımcı araçlar, küpler, müzik aletleri, kara tahta ve çeşitli boya setleri bu yaşın ilgi gösterdiği oyuncaklara örnektir.
Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Noktalar
* Oyuncak seçiminde güvenlik çok önemlidir. Örneğin; 3 yaş altı çocukların oyuncak yumurta gibi küçük parçalı oyuncaklarla oynaması tehlikelidir. Suda oynarken, salıncakta sallanırken veya trambolinde zıplarken ebeveyn gözetiminde olmaları gereklidir.
* Oyuncak seçiminde kız–erkek ayrımı yapmak kesinlikle yanlıştır ve cinsiyet eşitliğine dikkat edilmelidir. Kız çocukların arabalarla oynamasına, erkek çocukların bebeklerle oynamalarına izin verilmesi gerekir. Sevdikleri insanların rollerini bu şekilde anlayabilirler.
* Çocuklara pahalı oyuncaklar alınmamalıdır; bir oyuncağın pahalı olması iyi olacağı anlamına da gelmemektedir. Ayrıca çok sayıda oyuncak almak da çocuğun doyumsuz, bencil olmasına ve mutsuz olmasına neden olacaktır. Çocuğun çok oyuncağı varsa bile bunlar grup halinde kendisine sırayla verilmelidir.
* Seçilen oyuncağın hangi malzemeden yapıldığına dikkat edilmelidir. Yaş grubuna uygunluğu da dikkat edilmesi gereken bir diğer durumdur.
Hazırlayan: Didar Aldede
